Co to jest lutowanie i jakie są jego rodzaje

Czym jest lutowanie?

Lutowanie jest jednym ze sposobów, dzięki którym możemy połączyć ze sobą dwa metalowe elementy. Do ich połączenia używamy tak zwanego spoiwa, które nazywane jest lutoiwem bądź lutem. Jest to stosunkowo prosty proces, do którego wystarczy jedynie lutownica oraz informacje na temat jej zastosowania oraz na temat obróbki metali. Materiał wykorzystywany do spojenia ma fizykochemiczne właściwości pierwiastków z grupy metali. Dzięki tej właściwości po zakończeniu lutowania spoina wygląda jednorodnie. Jest ona jednak widoczna gołym okiem, przypomina zgrubienie w miejscu łącznia elementów.

W przeciwieństwie do spawania, które jest również jedną z popularnych technik obróbki metali, lutowanie nie narusza struktury elementów, które ze sobą łączymy. Proces wykonywany jest w odpowiedniej temperaturze, która nie uszkodzi czy nie nadtopi łączonych elementów. Temperatura, która jest wytwarzana przez lutownicę musi być na tyle wysoka, aby spoiwo było w pełni plastyczne. W procesie wszystkie elementy powinny osiągnąć temperaturę lutowania. Jest ona nie co wyższa niż ta potrzebna do stopienia lutu, a zarazem na tyle niska aby nie naruszyć elementów, które chcemy połączyć.

Rodzaje lutowania

Lutowanie możemy podzielić na dwa podstawowe rodzaje:

  • Lutowanie miękkie – temperatura poniżej  450 °C
  • Lutowanie twarde – temperatura powyżej 450 °C

Te metody właściwie różni jedynie temperatura, która wykorzystywana jest podczas pracy. Ta temperatura łączy się z doborem odpowiedniego lutoiwa. Optymalna temperatura pozwalająca na prawidłowe wykonanie procesu jest o około o 30-50 °C wyższa od temperatury topnienia spoiwa. Dzięki temu widzimy związek pomiędzy rodzajem lutowania a topliwością lutu.

Do lutowania miękkiego wykorzystamy spoiwa o temperaturze topnienia około 400 °C. Wykorzystamy je do łączenia delikatniejszych metali.

Do lutowania twardego użyjemy natomiast metali średniotopliwych. Będzie ono dobrym sposobem do bardziej wytrzymałych części.

Lutowanie miękkie

Ta metoda jest wykorzystywana często w gospodarstwach domowych. Proces ten jest stosunkowo prosty w niskiej temperaturze, co nie powinno sprawić nam trudności. Z łatwością możemy zrobić to samodzielnie wykorzystując najprostszą lutownicę.

Lut miękki sprawdzi się przy połączeniu elementów z miedzi, stali, mosiądzu oraz cynku. Będzie również odpowiedni do łączenia części wykonanych ze stopów metali, które wymieniliśmy wcześniej. Zapewni to dokładne oraz jednorodne spojenie. Gotowe luty miękkie możemy dostać jako druciki, pałeczki, płytki czy nawet w formie sproszkowanej.

Lutowanie twarde

W przeciwieństwie do lutowania miękkiego metoda twarda może wymagać profesjonalnych narzędzi. Przyda się również doświadczenie w fachu. Luty w temperaturze przekraczające 450 °C możemy wykonać samodzielnie. Niektóre metale wymagają jednak nawet pięciokrotnie wyższej temperatury lutowania. W skrajnych przypadkach możemy mówić już o lutowaniu przemysłowym. Do jego wykonania specjaliści stosują specjalistyczne narzędzia.

Najpopularniejszymi lutami twardymi są mieszanki srebra. Przy ich pomocy możemy połączyć większość metali. Luty miedziano-fosforowe doskonale sprawdzą się do łączenia elementów z mosiądzu, miedzi lub brązu. Do lutowania stali nierdzewnej dobrze sprawdzi się spoiwo niklowe, przy pomocy miedzianego można połączyć części ze stali, stopów mosiądzu z cyną.

Lutowanie twarde możemy zastosować w łączeniu miedzianych rur. Wykorzystamy je również między innymi w motoryzacji czy chłodnictwie.